Tydzień temu, w inauguracyjnym wpisie z cyklu „Jak jest zrobiona książka?”, pisałem Wam o okładce. Dziś pora na kilka pierwszych stronic, które z reguły pomijamy, a zawierają mnóstwo ciekawych informacji.

Mówię o kartach tytułowych, które mogą stanowić czwórkę tytułową, kiedy składają się z czterech stron, lub dwójkę tytułową, gdy stanowią jedynie dwie strony. Uboższa wersja to dwie absolutnie wymagane strony — tytułowa i redakcyjna, natomiast w czwórce tytułowej znajdziemy jeszcze strony przedtytułową i przytytułową.

Strona przedtytułowa zawiera najczęściej autora i tytuł (niekoniecznie z podtytułem). Wszelkie inne informacje i teksty na tej stronie nie są obligatoryjne i występują raczej rzadko, choć może się zdarzyć, że wydawca zdecyduje się na umieszczenie tam dedykacji lub motta.

Na stronie przytytułowej najczęściej nie umieszcza się niczego. 😀 Mogą się tam jednak znaleźć motto, dedykacja, dane dotyczące serii lub frontyspis, czyli portret autora bądź inna ilustracja (zawierająca na przykład ornamentową rycinę z tytułem).

Natomiast strona tytułowa (przypominam, że stron przedtytułowej i przytytułowej może jakaś publikacja nie zawierać, ale tę już musi) przynosi informacje o autorze, tytule książki (wraz z podtytułem) i jej współtwórcach, wydawcy oraz dacie i miejscu wydania. Tę ostatnią informację w niektórych przypadkach pomija się. Jeśli natomiast publikacja stanowi kolejne wydanie książki, taka informacja również powinna znaleźć się właśnie tutaj.

Bardzo istotne informacje zawiera strona redakcyjna. To właśnie na niej zamieszczone są pełne nazwy autorów, współautorów i współtwórców książki, informacje o wcześniejszych wydaniach (w przypadku przekładów także tytuł w oryginalnym brzmieniu oraz pierwsze wydanie i podstawa przekładu), ISBN i — jeśli mamy do czynienia z serią — ISSN, nota copyrightowa (informacja o zastrzeżeniu praw autorskich z podaniem właścicieli tych praw), informacje o dotacjach, grantach i innych środkach na finansowanie książki oraz sponsorach.

Na stronie redakcyjnej znajduje się także metryka książki zawierająca nazwę wydawcy, miejsce i datę wydania, oznaczenie wydania i wielkość nakładu. Czasem jednak metrykę umieszcza się na końcu książki, ale to już zupełnie inna opowieść…

PS Strony tytułowe nie są numerowane, jednak wlicza się je do liczby stronic książki. To właśnie dlatego czasem czujemy się zaskoczeni, gdy pierwsza strona tekstu otrzymuje na przykład numer piąty czy siódmy.

Cykl „Jak jest zrobiona książka?” tworzę w oparciu o publikacje z zakresu historii książki, edytorstwa, składu, druku i typografii. Tworząc dzisiejszy wpis, czerpałem z Typografii typowej książki Roberta Chwałowskiego (Helion, [Gliwice] 2002) oraz własnego doświadczenia i obowiązującej praktyki edytorskiej.